Boven in het Brandsencentrum staat een prachtige modelspoorbaan, iets wat je in een kerkelijk centrum niet meteen zou verwachten. Hoe komt die daar, wat is het idee erachter, wie werken eraan? Ton van Dommelen is vanaf het begin de drijvende kracht achter dit alles. Alle aanleiding voor een gesprek met hem, tussen de treinen….

Kerk en treinen, een combinatie die niet voor de hand ligt. Hoe is de treinenclub LOCO ooit ontstaan?
Als kind van acht kreeg ik mijn eerste elektrische trein en sindsdien zijn modeltreinen mijn grote hobby. Toen ik nog koster van de (voormalige) Gereformeerde Kerk was had ik op de zolder van de kerk een enorme treinbaan, daar was tenslotte alle ruimte. Toen kreeg ik het idee om daar met de jeugd iets mee te doen. Ik kreeg alle medewerking van de kerk en zo is de treinenclub ontstaan.

Maar de Gereformeerde kerk werd ooit gesloten. Is de baan toen naar het Brandsencentrum verhuisd?
Nee, mijn eigen baan staat nu in een zeecontainer van 12 meter lang achter mijn huis. Maar de club verhuisde wel naar het Brandsencentrum en daar zijn we opnieuw begonnen met het opzetten van een modelspoorbaan. De ruimte hier is wel beperkt; we zouden dolgraag willen uitbreiden en bijv. De vergaderkamer hiernaast erbij trekken. Maar dat is helaas (vooralsnog) onbespreekbaar.

Wie zitten er op de treinenclub en wat is het idee erachter?
De doelgroep is: jongens vanaf 8 jaar. Ieder jaar ga ik naar de basisschool om te vertellen over de club en kunnen kinderen zich inschrijven. We starten dan weer met een groep nieuwelingen. Normaal draaien er per week 5 clubs en er komen er zo’n 25 kinderen. Een groep is niet groter dan 6 jongens. Met de leiding erbij is de ruimte dan ook vol, meer zou niet kunnen. Omdat ik momenteel lichamelijk nog niet zo goed uit de voeten kan – ben nog aan het revalideren na een ongeluk- draait er nu alleen een basisgroep beginners. Maar ik hoop zo gauw mogelijk, misschien volgend seizoen al, de andere groepen ook weer te starten. En het idee erachter? De jeugd een leuke hobby aanbieden, creatief bezig zijn als alternatief voor alle computerspelletjes en tv kijken.

Is de club alleen voor kinderen uit kerkelijke gezinnen en zitten er ook meisjes op?
Het antwoord op beide vragen is nee. We hebben nooit meisjes gehad en ik denk zelf, dat de jongens dat ook niet leuk zouden vinden. En vanaf het begin zijn alle jongens, die interesse hadden, welkom geweest ongeacht levensbeschouwelijke achtergrond. Ik vind het juist een mooie gedachte dat de kerk ruimte biedt aan alle kinderen om deze hobby uit te voeren.

Wat doen jullie nu precies op de club, alleen maar met treintjes “spelen”?
We knutselen af en toe ook met de kinderen in de kelder. We leren ze o.a. figuurzagen en met papier maché werken.
Maar de treinbaan blijft de hoofdactiviteit en het is wel wat meer dan alleen spelen, er komt heel wat bij kijken. Ieder kind heeft zijn eigen post, waarmee hij een bepaald baanvak beheert. Via een paneel met allerlei knopjes, lichtjes en schakelaartjes kan hij in zijn baanvak treinen laten rijden, spoorbomen en wissels bedienen en rangeren.

Als een trein meerdere baanvakken moet passeren, moeten de kinderen onderling samenwerken en overleggen om alles in goed te laten verlopen. Het vereiste inzicht en concentratie om wissels goed te zetten en eventuele obstakels van tevoren in te schatten en te verwijderen. Er gaat ook wel eens wat mis, maar daar leer je tenslotte het meeste van. Ik geef ze ook opdrachten om bijv. een trein van een bepaalde samenstelling te formeren. Dan moeten ze een bepaalde locomotief en verschillende wagons, die overal kunnen staan, d.m.v. rangeren, aan- en afkoppelen ophalen en er één trein van maken. Dat kost veel strategisch inzicht, want alles moet natuurlijk rijdend gebeuren! Met de oudere jeugd bouwen we ook nog steeds aan de baan en kleden we het landschap verder aan. En met de volwassenen op de vrijdag avond – trouwens allemaal oud-leden van de club- verzorgen we de technische kant. We zijn nu bijv. bezig om overal bovenleiding aan te brengen en we voeren reparaties uit. We doen vrijwel alles zelf, kopen alleen onderdelen als dat nodig is en af en toe iets nieuws als we het geld daarvoor bij elkaar hebben gespaard.

Nu we het toch over geld hebben, ik weet dat de modelbouw een dure hobby is. Hoe bekostigen jullie dit allemaal?
De kinderen betalen €1 contributie per keer en we krijgen een jaarlijkse bijdrage van de kerk. Verder hebben we zelf voor enkele sponsors gezorgd. Inderdaad is alles wat je moet aanschaffen ontzettend duur, maar omdat we bijna alles zelf doen kunnen we rondkomen.

Is er veel verloop op de club?
Nee, vrijwel alle kinderen die starten blijven. En de kinderen die afhaken doen dat al na een paar keer; dan is deze hobby gewoon niets voor hen en dat blijkt al heel gauw. Dat de volwassenen op vrijdagavond allemaal oud-leden zijn, zegt genoeg. Als je echt plezier hebt in een hobby, blijft dat. Ik hoop dat enkelen van hen het straks ook van mij gaan overnemen. Ik doe het nu nog met veel plezier, maar ik ben inmiddels 66 een er zal een tijd komen dat ik moet stoppen. Dat is trouwens de kunst van iedere clubleider om de mensen om je heen vast te houden, zodat je eventueel aan hen het stokje kan overdragen. Ik geef nu al veel uit handen, heb eigenlijk alleen nog de supervisie.

Misschien zijn er nog wel mensen met oude treinen op zolder. Krijgen jullie wel eens wat of hebben jullie daar geen belangstelling voor?
Het is eigenlijk nog nooit gebeurd, maar belangstelling is er zeker. Zelfs als zou het kapot zijn, we halen alles uit elkaar, zetten er nieuwe onderdelen in en maken alles weer rijdend.

Je draait deze clubs nu al 26 jaar en steekt er ontzettend veel tijd in. Wat betekent het voor jezelf?
Ik vind het geweldig leuk om met de jeugd te werken en de liefde voor deze hobby op hen over te dragen. Ik ben best streng, de jongens moeten zich aan regels en afspraken houden en er geen potje van maken. Daar is het materiaal ook te duur voor en dat moeten ze leren. Zo werk ik bijv. met gele en rode kaarten, net als bij het voetballen, maar gelukkig hoef ik die zelden te gebruiken. Maar als zo’n jongen na afloop glunderend tegen me zegt: “Ton, wat hebben we vanmiddag hard gewerkt, hé”of ik kom een inmiddels volwassen huisvader in het dorp tegen, die zegt: “Ja, die treinenclub, dat was toch wel geweldig, hé?”, dan is dat toch prachtig, daar doe je het voor!

Zou je zelf nog iets willen zeggen of heb je nog wensen?
Ik zou best wat meer belangstelling van kerkelijke zijde willen zien, dat mis ik wel eens. De centrale jeugdraad staat helemaal achter ons, maar van de kerkenraad zie je eigenlijk nooit iemand. Ook op de algemene kerkendag waren we hier allemaal aanwezig, maar er kwamen zegge en schrijve twee mensen kijken. Dat vind ik wel teleurstellend. We zijn hier elke vrijdagavond bezig; laat mensen die belangstelling hebben gerust eens binnenlopen. Ze zijn van harte welkom!

Ton, ik heb bewondering voor wat jullie hier boven tot stand gebracht hebben en hoe je door alle jaren heen zoveel kinderen in je hobby hebt willen laten delen en daar nog steeds de mogelijkheid voor biedt. En met jou ook een pluim voor Dick, Adriaan, Henk, Marc, Jeroen en Daniël, die zich daar ook wekelijks voor inzetten.
En tenslotte…Hugo, Huub, Bas, Djano, Tim en Daan bedankt, dat jullie me wilden laten zien hoe dat nou allemaal gaat met die treinen en (bijna) alles op de rails wisten te houden. Knap hoor!
Ton bedankt voor dit gesprek! Het waren in alle opzichten leerzame uurtjes!

Ineke van Huissteden

1-4-2008